„Uległość”, Michel Houellebecq

Zazwyczaj wychodzę z księgarni z naręczem książek oddając się przyjemnym rozmyślaniom od czego zacznę czytanie. Przy okazji ostatnich zakupów czytelniczych nie miałam najmniejszych wątpliwości, że na pierwszy ogień (bez negatywnych konotacji proszę) pójdzie „Uległość” Michela Houellebecqa, pisarza, którego nazwisko każdy w Polsce wymawia inaczej.

Pamiętam doskonale gorące lato 2006, kiedy odkryłam Michela Houellebecqa. „Platformę” i „Cząstki elementarne” pochłonęłam, porażona trafnością spostrzeżeń, zachwycona bezkompromisowością w formułowaniu niewygodnych i kontrowersyjnych tez oraz odważnym językiem. Znalazłam swojego nowego boga. „Poszerzenie pola walki” oraz „Mapa i terytorium” nieco mnie rozczarowały, eksplorowały podobne rewiry tematyczne jak dwie poprzednie książki, ale jak dla mnie były pozbawione ich siły rażenia.

„Uległość” jest zasadniczo odmienna od wcześniejszych książek Houellebecqa. To dość przerażająca polityczna dystopia. Rzecz dzieje się w przyszłości, we Francji wybory wygrywa Bractwo Muzułmańskie. Zaczynają się dziać rzeczy straszne, niczym z koszmaru największego ksenofoba. Zmiany następują w dziedzinie edukacji (gdzie zwycięska partia zmienia nazwy uczelni, weryfikuje wykładowców pod względem wyznania, wprowadza obostrzenia dotyczące stroju dziewcząt) oraz w sferze życia codziennego, gdzie m.in. pogłębia się dyskryminacja kobiet. Jak zachowa się w tej sytuacji główny bohater, wiodący do tej pory dość spokojne życie wykładowcy uniwersyteckiego…? Typowy Francuz, reprezentant starego porządku, niby orientujący się w rzeczywistości, ale mimo wszystko lekko archaiczny (z doktoratem dotyczącym J. K. Huysmansa). Tytuł książki subtelnie sugeruje odpowiedź.

Książka jest totalnie drażliwa politycznie, i chyba tylko znany ze swej miłości do islamu (który nazwał najgłupszą religią świata) Houellebecq mógł ją napisać. Strasznym przypadkiem jej wydanie we Francji w zbiegło się w czasie z atakami na redakcję „Charlie Hebdo”. Wydaniu w Polsce towarzyszy narastający w Europie kryzys w sprawie uchodźców. To wszystko można odczytywać za znaki świadczące o tym, że profetyczne wizje Houellebecqa nie są takie niemożliwe do spełnienia a scenariusz zarysowany w „Uległości” to nie jest political fiction, ale najprawdopodobniej nieodległa przyszłość. Książka jest doskonałym orężem dla wszelkiej maści radykałów, narodowców, oraz przeciwników przyjmowania uchodźców (jeżeli czytają). Utwierdza w przekonaniu co do już istniejących uprzedzeń, daje zarzewie nowym.

Problemu a raczej kwestii rosnącej mniejszości muzułmańskiej w Europie nie da się nie zauważyć. Mój blog nie jest o polityce (to nie mieści się w zakresie podtytułu), dlatego sama powstrzymam się od wyrażenia poglądu w tej sprawie. Ideolo  „Uległości”  jest dla mnie jednak dość nachalne i wprost, czego nie lubię, bez względu na to, jaki mam pogląd polityczny w danej sprawie.  Książka wydała mi się bardzo powierzchowna. Żadnego efektu WOW. W zasadzie najciekawsze w niej były dla mnie fragmenty dotyczące twórczości J. K. Huysmansa, reszta raczej drażniąca

Ogólna ocena: 3,5/6

Michel Houellebecq, „Uległość”, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2015